خونین شهر تا خرمشهر

کتاب «خونین شهر تا خرمشهر» نوشته‌‌ی محمد درودیان است که مرکز اسناد دفاع مقدس (مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ) منتشر کرده است و در سه فصل وقایع سیاسی - نظامی جنگ، از زمینه‌‌‌سازی تهاجم عراق تا آزادسازی خرمشهر را بررسی می‌‌کند.

از ایرانصدا بشنوید

درباره‌ی کتاب
کتاب «خونین‌‌‌شهر تا خرمشهر» نوشته‌‌ی محمد درودیان است که مرکز اسناد دفاع مقدس (مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ) منتشر کرده است و در سه فصل وقایع سیاسی - نظامی جنگ، از زمینه‌‌‌سازی تهاجم عراق تا آزادسازی خرمشهر را بررسی می‌کند.
فصل اول کتاب، از اشغال تا آزادسازی، ابتدا به زمینه‌‌های شکل‌‌گیری تهاجم سراسری عراق و اهداف آن اشاره کرده، سپس چگونگی اشغال خرمشهر را بررسی کرده است. بررسی علل توقف دشمن، مبحث دوم است که پس از آن، وضعیت سیاسی _ نظامی کشور، در مقطع پرالتهاب دوران اشغال، تحلیل و بررسی می‌‌‌شود. مبحث بعدی به چگونگی روند آزادسازی مناطق اشغالی اختصاص یافته و نیز مروری بر چند عملیات سپاه اسلام دارد. آخرین قسمت این فصل با عنوان «پس از فتح‌‌‌المبین» درباره‌‌ی موقعیت ضدّانقلاب داخلی و نیز دشمن خارجی در برابر توانایی‌‌‌های خودی، در فاصله‌‌ی زمانی بین دو عملیات فتح‌المبین و بیت‌‌المقدس است.
نویسنده در فصل دوم (آزادسازی) چگونگی آزادسازی خرمشهر را تشریح کرده است. این فصل که طولانی‌ترین فصل کتاب است، در واقع گزارشی است از عملیات بیت‌‌المقدس از نخستین مراحل طراحی تا پایان کار. ضمن این گزارش، تجزیه‌‌‌و‌‌تحلیل‌‌هایی مربوط به سطوح مختلف جنگ، از سیاست‌‌‌گذاری و برنامه‌‌‌های کلان گرفته، تا اجرای مراحل مختلف عملیات، به همراه فشرده‌‌‌ای از روند حوادث، ارائه شده است. در این فصل خواننده در جریان چگونگی انتخاب منطقه‌‌ی عملیاتی بیت‌المقدس قرار می‌‌گیرد، با ویژگی‌‌ها و مشخصات این منطقه نیز آشنا می گردد. در ادامه‌‌ی فصل دوم مراحل چهارگانه‌‌ی نبرد بزرگ و نسبتاً طولانی بیت‌المقدس توضیح داده شده و خواننده از منظری مشرف بر صحنه، در فضای پر تب‌‌وتاب ناشی از افت و خیزهای مراحل مختلف این عملیات، قرار می گیرید.
فصل سوم کتاب (بازتاب پیروزی) نتایج پیروزی عملیات بیت‌‌‌المقدس و آزادی خرمشهر بررسی شده است.

درباره‌ی نویسنده
محمد درودیان در سال 1338 در تهران به دنیا آمد و دوران ابتدایی را در مدرسه‌‌ی مزینی گذراند، اما به‌‌علت مشکلات مالی مجبور شد کار کند. به همین دلیل مقطع راهنمایی را تا سال دوم در مدارس شبانه خواند. در سال‌‌های 57 و 58 که مصادف با پیروزی انقلاب بود و نیز در دوران دفاع مقدس تحصیلات خود را در فاصله‌‌ی بین رفت‌‌وآمد به جبهه ادامه داد.
وی تا قبل از سال 66 که در دانشگاه پذیرفته شد، علاوه بر نوشتن مقاله و گزارش‌‌های متعدد از سلسله‌‌‌عملیات نظامی کتاب‌‌‌‌های «خرمشهر در جنگ طولانی» و «خرمشهر تا فاو» را به رشته‌‌ی تحریر درآورد. با وجود قبولی در دانشگاه شهید بهشتی در سال 66، به دلیل حضور در جبهه‌‌ها، در سال 1368 وارد دانشگاه شد و این دوره را با وقفه‌‌ی سه ترمی در سال 1371 به پایان رساند و مدرک کارشناسی خود را در رشته‌‌ی تاریخ گرفت. در این فاصله کتاب از خونین‌‌شهر تا خرمشهر را نوشت.
وی در این سال‌‌ها مسئولیت‌های متعددی را برعهده داشته و دارد که می‌توان به اینها اشاره کرد:
- تأسیس تاریخ‌‌نگاری جنگ در سپاه؛
- طراحی و سامان‌‌دهی پروژه‌‌ی تدوین روزشمار جنگ ایران و عراق؛
- رئیس دفتر مطالعات و تحقیقات جنگ در ستاد کل نیروهای مسلح؛
- دبیر گروه تهدیدات و روش‌‌های مقابله در مرکز تحقیقات راهبردی ستاد کل نیروهای مسلح؛
- مشاور وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح؛
- دبیر معاونت دفاعی دبیرخانه شورای عالی امنیت؛
- سردبیر فصل‌‌نامه‌‌ی تخصصی جنگ ایران و عراق (نگین ایران).

محمد درودیان که از طرف دفتر سیاسی سپاه برای ثبت، ضبط و گردآوری اسناد تاریخی وارد عرصه‌‌ی دفاع مقدس شد، پس از جنگ با استناد به اسناد جمع آوری شده و پژوهش‌‌های خود به افق نظریه‌‌‌پردازی در جنگ ایران و عراق نزدیک شد. وی با دو مجموعه‌‌‌کتاب شناخته و مشهور شد. نخستین مجموعه سیری در وقایع سیاسی - تاریخی و نظامی جنگ عراق با ایران بود که در شش جلد تدوین گردید. وی در دومین مجموعه به نقد و بررسی شرایط مختلف جنگ از نظر سیاسی، تاریخی و نظامی پرداخت. در پرونده‌‌ی نویسندگی محمد درودیان، آثار زیر ثبت شده است:

الف: مجموعه پنج‌‌جلدی سیری در جنگ
1- خونین‌شهر تا خرمشهر؛
2- خرمشهر تا فاو؛
3- فاو تا شلمچه؛
4- شلمچه تا حلبچه؛
5- پایان جنگ.

ب: مجموعه‌‌ی پنج‌‌‌جلدی نقد و بررسی جنگ
1- پرسش‌‌های اساسی جنگ؛
2- اجتناب‌‌ناپذیری جنگ؛
3- علل تداوم جنگ؛
4- روند پایان جنگ؛
5- گزینه‌‌‌های راهبردی در جنگ.

ج: سایر کتاب‌‌ها
- خرمشهر در جنگ طولانی؛
- آغاز تا پایان (این کتاب مستقل در واقع جلد ششم مجموعه‌‌ی سیری در جنگ است)؛
- نبرد در شرق بصره؛
- بازیابی ثبات.

د: مقالات (بیش از 20 مقاله درباره‌‌ی جنگ ایران و عراق) در فصل‌نامه‌های نگین، سیاست دفاعی و کتاب مجموعه مقالات.

* کتاب:
خونین شهر تا خرمشهر: بررسی وقایع سیاسی - نظامی جنگ از زمینه‌سازی تهاجم عراق تا آزادسازی خرمشهر، محمد درودیان، 1380، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ.