- 6412
- 1000
- 1000
- 1000
دیوان میرزا جلوۀ گیلانی
این کتاب گویا دربرگیرندۀ گزیده‌ی غزل‌های شاعر معاصر «فربود شکوهی» است.
از ایرانصدا بشنوید
دکتر «فربود شکوهی»، با نام هنری یا تخلص «میرزا جلوۀ گیلانی»، در سال 1348 خورشیدی در شهرستان آستانۀ اشرفیه (استان گیلان) پای به گیتی نهاد. وی کار غزل‌سَرایی را از سال 1371 خورشیدی آغاز کرد. سروده‌های او را انجمن‌های ادبی و روزنامه‌ها و مجلات ادبی درون و بیرون از کشور بارها چاپ کرده‌اند و نیز بارها، سروده‌هایشان را یا خودشان، یا گویندگان در شبکه‌های گوناگون سازمان صدا و سیما خوانده‌اند.
وی در سازمان صدا و سیما برای گویندگان و نویسندگان و ویراستاران دوره‌های آموزش درست‌خوانی، درست‌نویسی و حافظ‌خوانی را برگزار کرده است.
ایشان به‌خوبی با شیوه‌های عَراقی و هندی آشنایی دارند و به این شیوه‌ها غزل می‌سَرایند و در نوشته‌های ادبی و نیز سروده‌هایشان تأثیر فراوان اندیشه‌های سرایندگان نامی «فردوسی توسی و نظامی گنجه‌‌ای و حافظ شیرازی و سعدی شیرازی و عطار نیشابوری و اوحدی مراغه‌ای و مولوی بلخی» آشکارا دیده میشود. همچنین در نوشته‌های ادبی و سَروده‌های وی، دستور ادب (بلاغت) موج می‌زند. آرایه‌هایی مانند: هم‌گونی‌ها، ایهام و کنایه و استعاره و ناسازنمایی و واج‌آرایی.
وی بیش از 30 سال است که به‌‌گونۀ کارشناسانه بر دیوان خواجه‌حافظ کار می‌کند و در این زمینه درس می‌دهد.
از دکتر شکوهی افزون‌‌‌بر «دیوان میرزا جلوۀ گیلانی» کتاب‌های ادبی دیگری نیز چاپ شده یا در دست چاپ است. مانند:
1. نیایش‌های پارسی سره (یا آفرینِ خدای)؛
2. جلوۀ حافظ – گزارش دیوان خواجه‌حافظ در 25 پوشینه؛
3. تماشاگه زلف – یادداشت‌هایی در بارۀ شیوۀ غزل‌سرایی حافظ؛
4. در بارۀ حافظ – دفتری از گفت‌وگوها در بارۀ اندیشه‌های خواجه حافظ با استادان و حافظ‌‌‌‌پژوهان نامی.
* «غزل» در لغت به معنی «سخن‌‌‌‌گفتن با معشوق و عشق‌ورزی با او، حکایت از جوانی و حدیث صحبت و عشق» است. در ادبیات، غزل یک قالب شعری است که پنج تا دوازده بیت دارد. البته برخی از شاعران غزلیاتی بیشتر از دوازده بیت دارند.
ابیات غزل هم‌وزن است و قافیه و ردیف مصراع‌های زوج با قافیه و ردیف مصراع اولِ بیت اول هم‌خوانی دارند. بیت اول غزل را «مَطلَع» (به معنیِ آغاز کلام) می‌نامند. مطلع باید صراحت داشته باشد و معنا و مفهوم کاملی را به شنونده منتقل کند. غزلیاتی با دو یا سه بیت مطلع نیز وجود دارند که قافیۀ همۀ مصرع‌های این ابیات با هم هم‌خوانی دارد. «مَقطَع» (به معنی پایان سخن) آخرین بیت غزل است. در این بیت شاعر معمولاً تخلص خود را می‌آورد یا خود را خطاب می‌کند. البته در مواردی نیز مقطع غزل ربط معنایی با شعر ندارد و در مدح شاعر یا کسی دیگر می‌آید. گاهی نیز شاعر در مقطع مصراعی را از شعر دیگر شاعران تضمین می‌کند. بهترین و برجسته‌ترین بیت غزل را «بیت‌الغزل» یا «شاه‌بیت» می‌نامند.
در غزل به موضوعاتی با زمینۀ عاشقانه (مجازی و حقیقی)، عرفانی، اخلاقی، فلسفی، فداکارانه، خداجویانه و امثال این‌ها اشاره میشود. آنچه که به عنوان محرک اصلی سرودن غزل می‌توان به آن اشاره کرد عواطف و احساسات شاعر است، چنان‌‌‌که در غزلیات «سعدی» و «حافظ» و «وحشی بافقی» این تبلور عواطف به خوبی دیده میشود.
شاه بی‌رقیب غزل فارسی بی‌تردید «حافظ» است. حافظ غزل فارسی را به نقطه‌ای رساند که دیگر هرگز تکرار نشد. «مولوی» خداوندگار غزل عرفانی و «سعدی» ارباب غزل عاشقانه است. سعدی چنان در غزل عاشقانه چیره‌‌دست است که در موارد متعددی تنه به تنۀ حافظ می‌زند و حتی از او نیز پیش می‌افتد. «سید محمدحسین بهجت تبریزی (شهریار)» بی‌تردید از برجسته‌ترین شاعران قرن 14 خورشیدی است. «سیمین بهبهانی» را نیز باید در قامت یکی از مهم‌ترین غزل‌سرایان معاصر دانست. او بیش از 600 غزل سروده و به‌سبب سرودن غزل فارسی در وزن‌های بی‌سابقه به «نیمای غزل» معروف است. «حسین منزوی» را شاید بتوان مهم‌ترین چهره‌ی غزل معاصر دانست. حسین منزوی غزل را در دوران معاصر احیا کرد. اغراق نیست اگر حسین منزوی را تجسم غزل در دوران معاصر بدانیم و او را مسیحای این سبک شعری در دوران جدید ارزیابی کنیم.
* یکی از ویژگی‌های کتاب گویای حاضر، قطعۀ آوازی است که منحصراً برای یکی از غزل‌های این مجموعه‌‌‌شعر ساخته و پرداخته شده است. آواز این قطعه را خوانندۀ جوان و خوش‌آوا، «رشید شاکری مقدم»، اجرا کرده و جواب آواز را «سجاد محرابی» با پنجه‌های طلایی خود با سه‌تار نواخته است.
وی در سازمان صدا و سیما برای گویندگان و نویسندگان و ویراستاران دوره‌های آموزش درست‌خوانی، درست‌نویسی و حافظ‌خوانی را برگزار کرده است.
ایشان به‌خوبی با شیوه‌های عَراقی و هندی آشنایی دارند و به این شیوه‌ها غزل می‌سَرایند و در نوشته‌های ادبی و نیز سروده‌هایشان تأثیر فراوان اندیشه‌های سرایندگان نامی «فردوسی توسی و نظامی گنجه‌‌ای و حافظ شیرازی و سعدی شیرازی و عطار نیشابوری و اوحدی مراغه‌ای و مولوی بلخی» آشکارا دیده میشود. همچنین در نوشته‌های ادبی و سَروده‌های وی، دستور ادب (بلاغت) موج می‌زند. آرایه‌هایی مانند: هم‌گونی‌ها، ایهام و کنایه و استعاره و ناسازنمایی و واج‌آرایی.
وی بیش از 30 سال است که به‌‌گونۀ کارشناسانه بر دیوان خواجه‌حافظ کار می‌کند و در این زمینه درس می‌دهد.
از دکتر شکوهی افزون‌‌‌بر «دیوان میرزا جلوۀ گیلانی» کتاب‌های ادبی دیگری نیز چاپ شده یا در دست چاپ است. مانند:
1. نیایش‌های پارسی سره (یا آفرینِ خدای)؛
2. جلوۀ حافظ – گزارش دیوان خواجه‌حافظ در 25 پوشینه؛
3. تماشاگه زلف – یادداشت‌هایی در بارۀ شیوۀ غزل‌سرایی حافظ؛
4. در بارۀ حافظ – دفتری از گفت‌وگوها در بارۀ اندیشه‌های خواجه حافظ با استادان و حافظ‌‌‌‌پژوهان نامی.
* «غزل» در لغت به معنی «سخن‌‌‌‌گفتن با معشوق و عشق‌ورزی با او، حکایت از جوانی و حدیث صحبت و عشق» است. در ادبیات، غزل یک قالب شعری است که پنج تا دوازده بیت دارد. البته برخی از شاعران غزلیاتی بیشتر از دوازده بیت دارند.
ابیات غزل هم‌وزن است و قافیه و ردیف مصراع‌های زوج با قافیه و ردیف مصراع اولِ بیت اول هم‌خوانی دارند. بیت اول غزل را «مَطلَع» (به معنیِ آغاز کلام) می‌نامند. مطلع باید صراحت داشته باشد و معنا و مفهوم کاملی را به شنونده منتقل کند. غزلیاتی با دو یا سه بیت مطلع نیز وجود دارند که قافیۀ همۀ مصرع‌های این ابیات با هم هم‌خوانی دارد. «مَقطَع» (به معنی پایان سخن) آخرین بیت غزل است. در این بیت شاعر معمولاً تخلص خود را می‌آورد یا خود را خطاب می‌کند. البته در مواردی نیز مقطع غزل ربط معنایی با شعر ندارد و در مدح شاعر یا کسی دیگر می‌آید. گاهی نیز شاعر در مقطع مصراعی را از شعر دیگر شاعران تضمین می‌کند. بهترین و برجسته‌ترین بیت غزل را «بیت‌الغزل» یا «شاه‌بیت» می‌نامند.
در غزل به موضوعاتی با زمینۀ عاشقانه (مجازی و حقیقی)، عرفانی، اخلاقی، فلسفی، فداکارانه، خداجویانه و امثال این‌ها اشاره میشود. آنچه که به عنوان محرک اصلی سرودن غزل می‌توان به آن اشاره کرد عواطف و احساسات شاعر است، چنان‌‌‌که در غزلیات «سعدی» و «حافظ» و «وحشی بافقی» این تبلور عواطف به خوبی دیده میشود.
شاه بی‌رقیب غزل فارسی بی‌تردید «حافظ» است. حافظ غزل فارسی را به نقطه‌ای رساند که دیگر هرگز تکرار نشد. «مولوی» خداوندگار غزل عرفانی و «سعدی» ارباب غزل عاشقانه است. سعدی چنان در غزل عاشقانه چیره‌‌دست است که در موارد متعددی تنه به تنۀ حافظ می‌زند و حتی از او نیز پیش می‌افتد. «سید محمدحسین بهجت تبریزی (شهریار)» بی‌تردید از برجسته‌ترین شاعران قرن 14 خورشیدی است. «سیمین بهبهانی» را نیز باید در قامت یکی از مهم‌ترین غزل‌سرایان معاصر دانست. او بیش از 600 غزل سروده و به‌سبب سرودن غزل فارسی در وزن‌های بی‌سابقه به «نیمای غزل» معروف است. «حسین منزوی» را شاید بتوان مهم‌ترین چهره‌ی غزل معاصر دانست. حسین منزوی غزل را در دوران معاصر احیا کرد. اغراق نیست اگر حسین منزوی را تجسم غزل در دوران معاصر بدانیم و او را مسیحای این سبک شعری در دوران جدید ارزیابی کنیم.
* یکی از ویژگی‌های کتاب گویای حاضر، قطعۀ آوازی است که منحصراً برای یکی از غزل‌های این مجموعه‌‌‌شعر ساخته و پرداخته شده است. آواز این قطعه را خوانندۀ جوان و خوش‌آوا، «رشید شاکری مقدم»، اجرا کرده و جواب آواز را «سجاد محرابی» با پنجه‌های طلایی خود با سه‌تار نواخته است.
امتیاز
کیفیت هنری و اجرای صداپیشگان
محتوا و داستان
کاربر مهمان
کاربر مهمان
کاربر مهمان