زندگینامه دکتر محمدعلی اسلامی ندوشن

این کتاب گویا روایتی است خودنگارانه از زندگی شاعر، منتقد، نویسنده، مترجم و پژوهشگر ایرانی، استاد «محمدعلی اسلامی ندوشن».

دکتر «محمّدعلی اسلامی ندوشن» مدرک دکتری حقوق بین‌الملل را از «دانشگاه سوربن» فرانسه دریافت کرد. او استاد دانشکده‌ی حقوق علوم سیاسی، استاد کرسی ادبیات دانشگاه تهران و مؤسس «فرهنگ‌سرای فردوسی» است.
محمدعلی اسلامی ندوشن، بی‌شک شخصیتی چندبُعدی دارند: ایشان حقوق‌دانی بزرگ، قاضی، شاعر، پژوهشگر، استاد دانشگاه، منتقد ادبی، مترجم و روشن‌‌فکر هستند. فردی که به‌‌معنای واقعی روشن‌‌فکری بزرگ در این سرزمین بوده‌اند.
فعالیت‌های عمده‌ی این فرهیخته‌ی پرتلاش عرصه‌‌ی ادبیات، در زمینه‌‌ی نقد ادبی و ادبیات تطبیقی و نیز اجتماع و فرهنگ است و هدف اصلی‌اش فراهم کردن زمینه‌ای برای شکل‌گیری و ایجاد یک فرهنگ جهانی است که از سره‌های فرهنگی فرهنگ‌های زبده‌ی جهانی اقتباس شده باشد.
محمدعلی اسلامی ندوشن را می‌توان یک سفرنامه‌نویس چیره‌‌دست، قصه‌گویی مسلط، محققی کامل و مترجمی جامع دانست که در هرکدام از وادی‌های نقد و داستان و ترجمه و تحقیق و سفرنامه، ید طولایی دارد و در هرکدام از این وادی‌ها بسیط است و صاحب‌نظر.
دکتر اسلامی ندوشن در شمار شاعران اندیشه‌‌مند و نویسندگان برجسته‌ای است که تاکنون ده‌ها جلد کتاب در زمینه‌های مختلف ادبی از او به چاپ رسیده است. درباره‌‌ی کتاب‌های دکتر اسلامی ندوشن گفته‌اند که کتاب‌های او دریچه‌ای را می‌مانند که خواننده را به جنگلی از موضوعات و عناوین متنوع و مطلوب می‌کشاند و روش ندوشن در نقد و تحلیل این است که سعی می‌کند که آن شاخ و برگ‌هایی که در آثار هست و اجازه نمی‌دهد ما خطوط کلی را ببینیم، به کنار بزند و ما را با خطوط کلی اثر آشنا می‌کند. نگاه وی، نگاهی فرهنگی و تاریخی عام است که از جهان‌بینی خاص خود او تبعیت می‌کند. درواقع کتاب‌های وی سرشار از مفاهیم متعالی و زیبایی‌های زبانی است. در نوشته‌های این نویسنده شهیر، مضامین و موضوعات فراوانی دیده می‌شود. ازجمله: ایران، شاهنامه، فردوسی، مولوی، حافظ، انسان، عشق، آزادی، فرهنگ، تمدن، سنّت، مدرنیته، شرق، غرب و …. وی این موضوعات را با شاخصه‌هایی چون: تیزبینی، بی‌طرفی، تواضع، دقت، صداقت، ایجاز، تطبیق و مقایسه، وسعت اندیشه، سلامت زبان، اطلاعات فراوان، شیوایی بیان و زیورهای ادبی می‌آراید و از تلفیق آنها نثری ماندگار می‌آفریند.
در سوابق تألیفاتی مهم این استاد توانمند ادبیات که بیش از 50 کتاب و صدها مقاله درباره‌‌ی فرهنگ و تاریخ ایران و ادبیات فارسی است. می‌توان به این موارد تأکید کرد:
- در شعر نو دو مجموعه‌‌ی «گناه» و «چشمه»، در زمینه‌ی داستان‌نویسی، رمان «افسانه و افسون» و در داستان کوتاه «پنجره‌های بسته»، در قالب نمایش‌نامه نیز «ابرزمانه و ابرزلف» را به رشته‌ی تحریر در آورده است.
- در حسب‌حال‌نویسی چهار جلد کتاب شیرین و جذاب «روزها»، در سفرنامه‌نویسی کتاب‌های «صفیر سیمرغ»، «آزادی مجسمه»، «در کشور شوراها» و «کارنامه چین» را نوشته است.
توجه به تاریخ و گذشته‌‌ی ایران که توجه نویسندگان برجسته‌‌ی معاصر را به خود جلب کرده، از جمله فعالیت‌های تاریخی اوست. کتاب «ایران و یونان در بستر باستان» حاصل این تتبع تاریخی است.
تألیفات بی‌نظیر او در زمینه‌‌ی شاهنامه، این سند ملّی ایرانیان را به‌خوبی به ما شناساند و مورد تمجید بسیاری از پژوهشگران قرار گرفت. مثل: زندگی و مرگ پهلوانان در شاهنامه.
دیگر آثار این استاد ارجمند عبارت‌اند از:
«نامه به فرزند»، «از رودکی تا بهار» (دو جلد)، «ایران و تنهایی‌اش»، «باران نه رگبار»، «تأمّل در حافظ‌»، «تحقیق در منظومه‌ی ویس و رامین گرگانی»، «ذکر مناقب حقوق بشر در جهان سوم»، ترجمه و مؤخره‌ «پیروزی آینده‌ دموکراسی»، ترجمه «جهاد در اروپا»، ترجمه‌‌ی «آنتونیوس و کلئوپاترا»، ترجمه‌ی «ملال پاریس و برگزیده‌ای از گل‌های بدی».
اسلامی ندوشن افزون بر این تألیفات، فصل‌‌نامه‌ی «هستی» را منتشر ساخت که در دو دوره، از سال 1372 تا 1374 و همچنین از سال 1379 تا 1384 فعالیت داشت.

از ایرانصدا بشنوید

آنچه می‌شنوید، سرگذشت زندگی بزرگ‌‌مردی از کهکشان علم و فرهنگ این سرزمین است که خالصانه درباره‌ی کشورش این‌گونه می‌نویسد: «من در قعر ضمیر خود احساسی دارم؛ اینکه رسالت ایران به پایان نرسیده‌ است و شکوه و خرمی به او بازخواهد گشت. یقین دارم که ایران می‌تواند قد راست کند و آن‌گونه که درخور فرهنگ و تمدّن و سال‌‌خوردگی اوست، نکته‌های بسیاری به جهان بیاموزد.»